Những kiến trúc Hồi Giáo nổi tiếng nhất (14)

Hồi Giáo xuất phát từ Jerusalem và Trung Đông nhưng Hồi Giáo lan rộng khắp TG theo bước chân của người Hồi Giáo, mở ra một trường phái kiến trúc - xây dựng - mỹ thuật - kỹ thuật/ kết cấu(structure) độc đáo với những công trình kiến trúc - xây dựng Hồi Giáo nổi tiếng được UNESCO công nhận là "di sản văn hóa thế giới", đã đóng góp cho nhân loại từ xưa đến nay những kiến trúc mosques, mộ chí(tomb), lâu đài(palace), trại lính(fort), hay phòng tắm công cộng(public baths), fountains, mosaic mang đậm nét riêng với tâm linh & tín ngưỡng rất ...Hồi Giáo.
Lịch sử, ảnh hưởng và kiểu cách(History, influences and styles) : Từ năm 630C.E., khi đoàn quân Hồi giáo của Muhammad từ bộ lạc Banu Quraish tiến chiếm Mecca và khởi công xây dựng thánh địa, biến Ka'ba thành mê cung mà đến khi Muhammad chết đi vào năm 632C.E. thì những người thợ mộc Abyssinian vẫn phải thực hiện theo ý của ông ta và chính họ đã mở ra trường phái kiến trúc Hồi Giáo. Với hình ảnh biểu tượng Thượng Đế, con người & thú vật khắc họa trên vách của khu Hadith, cùng những minh họa cho sấm truyền, 10 điều răn và những giới luật, lời dạy từ kinh thánh của Hồi giáo; kể cả những xung đột, bất đồng lẫn những biểu hiện vi phạm về đức tin giữa Hồi Giáo và Do Thái giáo.
Vào thế kỷ thứ 7, khi đoàn quân Hồi giáo mở rộng biên cương đến đâu thì họ cũng xây "mosque" đến đó, coi đó là nơi thờ phụng Thượng Đế và cũng là ngôi nhà của giáo chủ. Những khám phá mới đây cho thấy "quasicrystal patterns" trên gạch "girih" đã xuất hiện phổ biến trong kiến trúc Hồi giáo từ thời Trung Cổ và thịnh hành trở lại trong 5 thế kỷ qua. Năm 2007, GS Peter Lu (Harvard University) & GS Paul Steinhardt (Princeton University) đã công bố nghiên cứu khoa học về "girih tilings" và "quasicrystalline tilings"(qua"Penrose tilings") trong 5 thế kỷ qua. Mời bạn tìm hiểu thêm về kiến trúc Hồi giáo qua những "trường phái" chính sau:
kiến trúc Ba Tư(Persian architecture)
kiến trúc Moorish
kiến trúc Turkistan (Timurid architecture)
kiến trúc Thổ Nhĩ Kỳ(Ottoman Turkish architecture)
kiến trúc Fatimid
kiến trúc Mamluk
kiến trúc Hồi giáo ở Ấn Độ (Indo-Islamic (Mughal) architecture)
kiến trúc Hồi giáo ở Trung Hoa (Sino-Islamic architecture)
kiến trúc Hồi giáo ở châu Phi(Afro-Islamic architecture)
kiến trúc Hồi giáo cận đại(Contemporary architecture)
Những công trình kiến trúc mosques - buildings nổi tiếng nhất ở các nước Hồi Giáo đều có nét độc đáo về:
- Khối(Forms)
- Sảnh (Iwan - ayvān) với trần cao, có 3 vách và một mặt chính có cửa mở hướng về Mecca.
- sân trong (Sahn/ courtyard)
- Vườn cây(Gardens)
- kiểu trang trí Ả-rập(Arabesque)
- Chữ viết(Calligraphy)
- Những thnàh phần chính trong thiết kế (design elements) kiến trúc Hồi giáo đã xuất hiện từ khi xây mosque - byr hall đầu tiên(Masjid al-Nabawl).
* Minarets hay tháp canh (y như tháp canh của tàu, VN....; rõ nhất là Great Mosque of Damascus).
* Mô hình 4-iwan, với 3 halls và một phòng chính có cửa mở hướng về Mecca.
* Mihrab (nơi đọc kinh) có 1 vách ngăn nhưng cửa mở hướng về Mecca. Tương tự như torah của Do Thái hay nhà thờ haikal/ Coptic.
Domes and Cupolas.
* Iwans nối giữa 2 phần khác nhau.
* Việc dùng hình học(geometry), chữ viết(Calligraphy) và kiểu trang trí Ả-rập (arabesque) như cách minh họa cho các cung cấm (haram) trong kiến trúc mosque với hình ảnh biểu tượng Thượng Đế, con người & thú vật khắc họa mang đậm nét riêng của đời sống tâm linh & tín ngưỡng.
* Các hồ nước(fountains) ở giữa có ý nghĩa như để tắm gội,rửa sạch (wudu).
* Việc dùng màu sắc rực rỡ.
* Tập trung vào nội thất(interior) lẫn ngoại thất(exterior); nhất là tận dụng không gian cho đời sống tâm linh & tín ngưỡng.
* Cần phải thấy sự khác biệt giữa kiến trúc Hồi giáo(Islamic architecture) và kiến trúc Ba Tư(Persian architecture) tuy cùng trong thế giới Hồi giáo. Kiến trúc Ba Tư không thể pha trộn, nhầm lẫn với kiến trúc Hồi giáo do sự sắp xếp theo niên đại lịch sử (chronology), tính chất địa lý (geography), kiểu cách xây dựng(building typology).
Những công trình kiến trúc - xây dựng Hồi Giáo nổi tiếng nhất
1. ở châu Phi
1.1 Algeria:
Great Mosque of Algiers
Great Mosque of Tlemcen
1.2 Ai Cập(Egypt):
1.2.1 Cairo:
Al-Azhar University & mosque الجامع الأزهر ở Cairo, trường dạy Hồi Giáo lâu đời và lớn nhất TG.
Al-Hakim Mosque مسجد الحاكم بأمر الله , 1 là 1 trong những mosques thiết kế theo kiểu kiến trúc Fatimid Fatimid lớn nhất ở Cairo
Al-Malika Safiyya Mosque (Malika Safiya) ở Cairo
Al Rifa'i Mosque,ở Cairo
Al Salih Tala'i Mosque, Cairo
Blue Mosque ở Cairo
Al Hussain Mosque مسجد [سيّدنا] الحسين, ở Cairo
El-Nour Mosque ở Cairo
Mosque of Amr Ibn El-As, ở Cairo, mosque lâu đời nhất ở Cairo và châu Phi
Mosque-Madrassa of Sultan Hassan جامع ومدرسة السلطان حسن , ở Cairo
Mosque of Ibn Tulun جامع أحمد بن طولون , ở Cairo
Mosque of Muhammad Ali جامع محمد على ở Citadel, Cairo
Moustafa Mahmoud Mosque جامع مصطفي محمود , ở Giza
Qala'un Mosque مسجد بن قلاوون , Cairo, xây năm 1318 bởi Mamluk Sultan Al-Nasr Muhammad
Sayedah Zeinab السيده زَينب,ở Cairo
Fatema Al Zahraa ở Cairo
Al Zahraa Mosque ở Cairo
Nory Khattab Mosque ở Cairo
Al salam Mosque السلام, ở Cairo
Al rahma Mosque الرحمة,ở Cairo
1.2.2. Nơi khác:
Hamdia El-Shazlia Mosque, ở Giza, Mohandesin
Moustafa Mahmoud Mosque, ở Giza, Mohandesin
Nadi EL Seid Mosque, Shooting Club Mosque, Giza, Mohandesin
Abu el-Abbas el-Mursi Mosque, ở Alexandria
1.3. Eritrea
Al-Sahaba Mosque, built in 614 A.D. , ở Massawa
Al-Khulafa' Ar-Rashidun Mosque, xây năm 1938 ở Asmera
Kalid Bin al-Walid Mosque ở Asmera
Mar Bin Abdul Aziz Mosque ở Gaza Banda, Asmara
1.4.Ethiopia
Grand Anwar Mosque, ở Addis Ababa
Nejashi Mosque , ở Axum
1.5 Mali
Great Mosque of Djenné ở Djenné
Djinguereber Mosque ở Timbuktu
1.6 Mauritius
The Jummah Mosque
1.7 Mauritania
Chinguetti Mosque

1.8 Morocco
Great Mosque of Taza
Hassan II Mosque ở Casablanca
Koutoubia ở Marrakech
Tin Mal Mosque
Qarawiyyin Mosque
1.9 Niger
Yaama Mosque ở Tahoua
1.10 Nigeria
Abuja National Mosque ở Abuja
Great Mosque of Kano ở Kano
Waje Mosque ở Kano
Masallacin Murtala Mosque ở Kano
Umar Ibn Khattab Mosque ở Kano
Sahaba Mosque ở Kano
BUK Mosque ở Kano
Sheik Tijjani Mosque ở Kano

1.11 Somalia
Mogadishu Mosque
Hargeisa Mosque
Ceerigabo Mosque
Mosque of Bosaso
Kalgacio Mosque
Garowe Mosque
1.12 Nam Phi(South Africa)
Jumah Mosque (A.K.A. Grey Street Mosque) ở Durban
Mosque Shafi'iy (Bo-Kaap) ở Cape Town
1.13 Tunisia
Great Mosque of Kairouan (tức Mosque of Uqba), xây năm 670 A.D ở Kairouan

2. ở châu Á:
2.1 Afghanistan
Id Gah Mosque ở Kabul
Rawze-e-Sharif
Pul-e Khishti Mosque ở Kabul
2.2 Bahrain
Al Fateh Mosque - mosque lớn nhất ở Bahrain
Khamis Mosque - mosque lâu đời nhất ở Bahrain
2.3 Bangladesh
Baitul Mukarram
Binat Bibi mosque
High Court Mosque
Sixty Pillar Mosque
Tara Masjid
Chandanpura Mosque
2.4 Brunei
Masjid Sultan Omar Ali Saifuddin (Sultan Omar Ali Saifuddin Mosque)

2.5 Trung Hoa(Chinese mosques,China)
Emin Mosque ở Turfan, Xinjiang.
Id Kah Mosque ở Kashgar
Niujie Mosque in Beijing
Xian Great Mosque ở Xian.
2.6 Hong Kong
Kowloon Masjid and Islamic Centre ở Kowloon
2.7 Ấn Độ(India)
List of mosques in India
2.8 Indonesia
Masjid Raya Baiturrahma, Banda Aceh, Nanggroe Aceh Darussalam
Masjid Raya Al-Mashun, Medan, bắc Sumatra
Masjid Azizi, Tanjung Pura, Langkat, bắc Sumatra
Masjid Raja Ali Haji, Pulau Penyengat, Bintan
Masjid Agung Sultan Mahmud Badaruddin II, Palembang, nam Sumatra
Masjid Banten, Banten Lama, Banten
Istiqlal Mosque (Masjid Istiqlal) ở Jakarta, - mosque lớn nhất ở ĐNÁ
Masjid Dian Al-Mahri, Depok, West Java, mosque domes BẰNG VÀNG ĐẸP NHẤT
Masjid At-Taqwa, Cirebon, tây Java
Masjid Agung Sang Cipta Rasa, Cirebon, tây Java
Masjid Agung Demak, the first mosque ở Java, Demak,trung Java
Masjid Al-Manar, Kudus,trung Java
Masjid Gedhe Kauman, Yogyakarta
Masjid Agung Tuban, Tuban, đông Java
Masjid Bayan Beliq, lâu đời nhất ở Wetu Telu, Lombok, West Nusa Tenggara
Masjid Sultan Abdurrahman, Pontianak,tây Kalimantan
Masjid Sultan Suriansyah, Banjarmasin, Nam Kalimantan
Masjid Sabilal Muhtadin, Banjarmasin, Nam Kalimantan
Masjid Agung Baiturrahim, Gorontalo
Masjid Raya Makassar, Makassar, nam Sulawesi
Masjid Al-Hilal Katangka, Sungguminasa, nam Sulawesi
Masjid Sultan Ternate, Ternate, bắc Maluku
Masjid Sultan Tidore, Tidore, bắc Maluku
2.9 Iraq
Imam Ali Mosque ở Najaf.
Imam Hussain Mosque ở Karbala.
Al Abbass Mosque ở Karbala.
Al Kadhimiya Mosque ở Kadhimiya, Baghdad.
Al Askari Mosque ở Samarra.
Abdul-Aziz al-Samarrai mosque.
Abu Hanifa Mosque ở Adhamiyah, Baghdad.
Great Mosque of Samarra.
Đền Imam Ridha (A.S.) ở Mashad.
Goharshad mosque trong Imam Ridha Mosque ở Mashad, Razavi Khorasan.
Đền Ma'sooma Qum (A.S.) ở Qum.
Jamkaran Mosque ở Qum.
Đền Shahr Banu (A.S.) ở Tehran.
Đền Saleh, son of Imam al-Kadhim (A.S) ở Tehran.
Mộ Ruhullah Khomeini ở Tehran.
Hajar Khatoon Mosque ở Kurdistan.
Agha Bozorg Mosque ở Kashan.
Al-Nabi Mosque, Qazvin
Great Mosque of Esfahan ở Esfahan.
Jame' Atiq Mosque of Qazvin
Jami' Mosque, Borujerd
Jami' Mosque, Nain
Jame mosque of Yazd
Imamzadeh Ja'far, Borujerd
Nasir al-Mulk mosque in Shiraz.
Ribat-i Sharaf
Sheikh Lotf Allah Mosque
Soltani Mosque of Borujerd
The Blue Mosque of Tabriz ở Tabriz.
Shah Mosque ở Isfahan.
2.10 Israel & Palestines
Al-Aqsa Mosque ở Jerusalem, - mosque linh thiêng hàng thứ 3 trong thế giới Hồi giáo.
Dome of the Rock ở Jerusalem.
Mosque of Omar ở Jerusalem.
Hassan Bek Mosque ở Tel Aviv.
Ibrahimi Mosque ở Hebron.
Mosque of al-Sayed Hashem ở Gaza.
Mosque of Jezzar Pasha ở Acre
Mosque of Omar ở Bethlehem.
White Mosque ở Nazareth.
Sultan Ibrahim Ibn Adham Mosque ở Beit Hanina.
2.11 Japan
Kobe Mosque
Nagoya Mosque
2.12 Jordan
King Abdullah I Mosque ở Amman.
2.13 Kazakhstan
Mosque of Khoja Ahmed Yasawi ở Hazrat-e Turkestan.
2.14 Kuwait
The Grand Mosque
2.15 Lebanon
Fakhredine Mosque
Mohammad Al-Amin Mosque
Sayyida Khawla Mosque
Khatem Ul-Anbiya Mosque
2.16 Malaysia
Kuala Lumpur, Putrajaya, Labuan
Masjid Jamek
Masjid Negara
Federal Territory Mosque
Putra Mosque ở Putrajaya
Masjid Jamek An-Nur ở Labuan
Johor
Masjid Jamek Muar
Kedah
Masjid Zahir ở Alor Star
Masjid al-A'Ala
Masjid Al-Bukhary
Kelantan
Masjid Kampung Laut ở Nilam Puri
Masjid Al-Muhammadi ở Kota Bharu
Masjid Langgar
Masjid Pulai Chondong
Masjid Kubang Kerian
Melaka
Tranquerah Mosque hay Masjid Tengkera ở Melaka
Masjid Al-Azim (Masjid Negeri Melaka)
Masjid Kampung Hulu
Masjid Kampung Keling
Masjid Tanjong Kling
Negeri Sembilan
Masjid Negeri
Masjid Jamek
Pahang
Masjid Sultan Ahmad 1 ở Kuantan
Masjid Sultan Ahmad Shah ở Pekan
Perak
Masjid Ubudiah ở Kuala Kangsar
Masjid Sultan Idris Shah II
Masjid Jalan Paloh, Ipoh
Masjid Dato Panglima Kinta hay Masjid Tengah
Perlis
Masjid Alwi
Pulau Pinang
Masjid Negeri Pulau Pinang ở Penang
Masjid Kapitan Keling
Masjid Melayu Kampung Aceh
Sabah
Masjid Negeri Sabah ở Kota Kinabalu, Sabah
Sarawak
Masjid Jamek Petra Jaya
Masjid Bahagian
Selangor
Sultan Salahuddin Abdul Aziz Shah Mosque ở Shah Alam
Masjid Sultan Sulaiman ở Klang
Masjid Al Hidayah ở Shah Alam
Terengganu
Masjid Abidin ở Kuala Terengganu
Masjid Tengku Tengah Zaharah (Masjid Terapung)
Masjid Kristal ở Islamic Civilization Park, Pulau Wan Man, Kuala Terengganu
2.16 Oman
Sultan Qaboos Grand Mosque ở Muscat.
2.17 Pakistan
Faisal Mosque (Islamabad)
Badshahi Mosque (Lahore)
Wazir Khan Mosque (Lahore)
Masjid e Tooba (Karachi)
Ali Masjid (Frontier Province)
Mohabbat Khan Mosque (Peshawar)
2.18 Philippines
Masjid Al-Dahab (The Golden Mosque) ở Manila
Masjid Malik Faisal (King Faisal Mosque) trong Mindanao State University campus ở Marawi City
Jamie'o Mindanao (Islamic Center Masjid) ở Marawi City, lớn nhất nước.
Masjid Jammi Tulay - Tulay Central Mosque mới xây và sẽ là lớn nhất Philippines
Blue Mosque ở Tagig City
Campo Islam (Original)Mosque ở Zamboanga City
2.19 Saudi Arabia
Al-Masjid al-Haram (houses the Ka'bah) ở Mecca, mosque nổi tiếng nhất trong thế giới Hồi giáo.
Masjid al-Nabawi (mộ giáo chủ Muhammad) ở Madina, nổi tiếng thứ 2 trong thế giới Hồi giáo.
Masjid al-Quba ở Medina.
Masjid al-Qiblatain ở Medina.
King Saud Mosque ở Jeddah
2.20 Singapore
Maulana Abdul Aleem Siddiqi Mosque
Masjid Al-Abrar ở Singapore
Masjid Al-Istiqamah ở Singapore
Masjid Diraja Teluk Blangah ở Telok Blangah
Masjid Hajjah Fatimah ở Singapore
Masjid Jamae ở Singapore
Masjid Malabar, Malabar Muslim mosque nổi tiếng nhất ở Singapore
Masjid Omar Kampong Melaka ở Singapore
Masjid Sultan ở Singapore
Nagore Durgha ở Singapore
2.21 Nam Hàn (South Korea)
Nagore Durgha ở Singapore
2.22 Sri Lanca:
The Grand Mosque ở Colombo
Jami-Ul-Alfar Mosque ở Colombo
Jami Ul Alfar mosque ở khu Pettah giống như cây kẹo sọc đỏ, lâu đời nhất ở Colombo, Sri Lanka
Devetagaha Mosque ở Colombo
Ketchimale Mosque ở Beruwala
Nagore Durgha ở Singapore
2.23 Syria
Sayyidah Zaynab Mosque ở Damascus (Shrine of Zaynab bint Ali (A.S.))
Sayyidah Ruqayya Mosque ở Damascus (Shrine of Sukayna bint Husayn (A.S.))
Umayyad Mosque ở Damascus
2.24Taiwan
Taipei Grand Mosque (traditional Chinese: 台北清真大寺), do the Chinese Muslim Association xây
Taipei Cultural Mosque (traditional Chinese: 台北文化清真寺), do the Chinese Muslim Youth League xây
Longgang Mosque, Jhongli (traditional Chinese: 龍岡清真寺)
Taichung Mosque
Tainan Mosque
Kaohsiung Mosque
2.25 United Arab Emirates (UAE)
Grand Mosque (Dubai), xây lại năm 1998 với minaret cao nhất TG (70m - 231ft) ngay bờ sông Bur Dubai,gần Ruler’s Court, có 9 domes lớn & 45 domes nhỏ, mosque chính tổ chức được 1200 buổi cầu nguyện.
Jumeirah Mosque, mosque bằng đá ở Dubai này thiết kế theo kiểu kiến trúc Fatimid và là hình ảnh đẹp nhất ở Dubai.
Sheikh Zayed Mosque Abu Dhabi, xây gần xong nên du khách và hành hương có thể vào xem Dome lớn nhất TG, với Chandelier and Carpet lớn nhất TG
Masjid e Ali, Dubai-shia mosques lớn nhất ở UAE.
2.26 Uzbekistan
Bibi-Khanym Mosque, Samarkand
Po-i Kalyan Mosque, Bukhara
2.27 Yemen
The Old Grand Mosque, ở phố cổ Sanaa, mosque lâu đời hàng thứ 3 và là mosque đầu tiên xây bên ngoài Medina vào năm thứ 6 Hijra từ lâu đài Ghamdan (20 tầng)trong khuôn viên Badan palace của quân Ba Tư lúc ấy đang chiếm đóng Yemen.
Al-Saleh Mosque, Sanaa, là mosque xây bằng đá với kiến trúc Hồi giáo kiểu Sanaani-Yemeni, chứa tới 35,000 người trong đền, tới 120,000 người trong sân.
3. ở châu Âu(Europe)
3.1 Albania
Et'hem Bey Mosque ở Tirana
3.2 Armenia
The Blue Mosque ở Yerevan
3.3 Azerbaijan
Taza Pir Mosque ở Baku
Juma Mosque ở Baku
Shahidlar Mosque ("Turkish Mosque") ở Baku
Bibi Heybat Mosque ở Baku, phá huỷ năm 1934, xây lại năm 1997
Shah Abbas Mosque ở Ganja
The Blue Mosque ở Baku
Ajdarbey Mosque ở Baku
Ilahiyyat Mosque ở Baku
Imam Huseyn Mosque ở Baku
Elmlar Mosque ở Baku
Abu Bakr mosque ở Baku
Haji Sultan Mosque ở Baku
Juma Mosque of Abu Bakr ở Baku
Main Juma Mosque ở Sheki
Mosque Qobustan ở Baku
Mosque of Qatar Found ở Gakh
Seyid Ashraf Mosque ở Horadiz
Jame Mosque ở Baku
Rahima Khanim Mosque ở Baku
Besh Barmag Mosque ở Siyazan
Sakina Khanim Mosque ở Guba
Govhar Agha Mosque ở Shusha
3.4 Bosnia and Herzegovina
Aladža mosque ở Foča, phá huỷ năm 1992
Ali Pasha mosque ở Sarajevo
Arnaudija mosque ở Banja Luka, phá huỷ năm 1993
Carsijska mosque ở Tuzla
Divan Katib Hajdar mosque (White Mosque} ở Sarajevo
Dzindic mosque ở Tuzla
Ferhadija mosque ở Banja Luka, phá huỷ năm 1993
Ferhadija mosque ở Sarajevo
Gazi Husrev-beg's Mosque ở Sarajevo
King Fahd mosque ở Sarajevo
Mosnicka mosque ở Tuzla
Tsar's Mosque ở Sarajevo
Turhan Emin Beg mosque ở Ustikolina, phá huỷ năm 1992, xây lại năm 1998. - mosque lâu đời nhất ở xứ này.
Sultan Ahmed's mosque ở Zenica (hay Čaršijska džamija-Central mosque)
3.5 Bulgaria
Banya Bashi Mosque ở Sofia
Tombul Mosque ở Shumen
3.6 Cyprus
Lala Mustafa Pasha Mosque ở Nicosia
3.7 Đan Mạch(Denmark)
Amagerbro Mosque ở Amagerbro , Copenhagen
Islamic Center ở Eriksminde Allé 2, 2650 Hvidovre , Copenhagen
Islamic Cultural Center ở Horsebakken 2 2400 København NV
Islamic center ở Amerikavej 1756 København V, København
3.8 Croatia
Islamic Center of Zagreb ở Zagreb
3.9 Macedonia
Mustapha Pasha Mosque ở Skopje
3.10 Georgia
Shah Abbas Mosque ở Tbilisi, phá huỷ năm 1951
Kazan Tatara Mosque ở Tbilisi
3.11 Pháp(France)
Clermont-Ferrand Great Mosque
Lyon Mosque ở Lyon
Nantes Mosque ở Nantes
Noor-e-Islam Mosque ở Saint Denis (Réunion)
Marseille Great Mosque
Mosquée d'Évry ở Evry
Mosquée de Créteil ở Créteil
Grande Mosquée de Paris (Paris Great Mosque) ở Paris
Toulouse Mosque ở Toulouse
Villeurbanne Mosque ở Villeurbanne
3.12 Đức(Germany)
Ahmadiyya Mosque Berlin ở Berlin.
Ahmadiyya Mosque Bait-ul-Jame ở Offenbach am Main.
Al-Quds Mosque ở Hamburg.
Cologne mosque project ở Cologne.
Islamic Centre Hamburg ở Hamburg.
Khadija Mosque Berlin ở Berlin.
Mosque in Sendling ở Munich.
Yavuz Sultan Selim Mosque ở Mannheim.
3.13 Hungary
Gazi Qasim Pasha Djami, Pécs (nay là nhà thờ công giáo La Mã)
Yakovli Hassan Pasha Djami, Pécs
Malkoch Bey Djami, Siklós
Ali Pasha Djami, Szigetvár (nay là nhà thờ công giáo La Mã)
3.14 Ireland
3.15 Malta
Malta Islamic Centre, Paola
3.16 Hoà Lan(Netherlands)
El Tawheed Mosque
Mevlana Mosque
3.17 Na Uy(Norway)
Islamic Cultural Centre Norway
3.18 Bồ Đào Nha(Portugal)
Lisbon Mosque ở Lisbon
3.19 Ba Lan(Poland)
Wooden Mosque ở Bohoniki
Gdańsk Mosque
Wooden Mosque ở Kruszyniany
Warsaw Mosque
Białystok Mosque
3.20 Romania
Mangalia Mosque
Babadag Mosque
Tulcea Mosque
Constanţa Mosque
Măcin Mosque
Medgidia Mosque
3.21 Nga(Russia)
Qolsharif mosque ở Kazan, Tatarstan.
Nurulla Mosque ở Kazan, Tatarstan.
Saint Petersburg Mosque ở St Petersburg.
3.22 Serbia
Bajrakli Mosque in Belgrade, damaged in 2004, after ethnic violence during the Unrest in Kosovo.
Islam-aga's Mosque, Niš
Sinan Pasha Mosque, Prizren, Kosovo, Serbia.
3.23 Tây Ban Nha(Spain)
Mezquita (mosque cũ) ở Córdoba.
Benposta
Mosque of Cristo de la Luz
3.24 Thuỵ Điển(Sweden)
Bellevue Mosque ở Gothenburg
Fittja Mosque ở Fittja
Malmö Mosque ở Malmö
Stockholm Mosque ở Stockholm
Umeå Mosque ở Umeå.
Uppsala Mosque ở Uppsala
3.25 Thổ Nhĩ Kỳ(Turkey)
Arap Mosque ở Istanbul
Bayazid II Mosque ở Istanbul.
Bursa Great Mosque ở Bursa.
Capanoglu Mosque ở Yozgat.
Divrigi Great Mosque ở Divrigi.
Emirsultan Mosque ở Bursa.
Hagia Sophia (former mosque) ở Istanbul
İsa Bey Mosque in Selçuk, near İzmir.
Kalenderhane Mosque in Istanbul.
Kocatepe Mosque in Ankara.
Maltepe Mosque in Ankara.
Ortaköy Mosque ở Istanbul
Pertevniyal Valide Sultan Mosque ở Istanbul
Rüstem Pasha Mosque ở Istanbul
Sabanci Mosque ở Adana.
Selimiye Mosque ở Edirne.
Süleymaniye Mosque ở Istanbul
Sultan Ahmed Mosque (the "Blue Mosque") ở Istanbul
Yeni Valide Mosque (New Mosque) ở Istanbul
Yeni Mosque ở Istanbul
Yeşil Vadi Mosque ở Istanbul
Zeyrek Mosque ở Istanbul
3.26 Anh(United Kingdom)
Năm 2007 có khoảng 1,500 masaajid (mosques) ở Anh(xem muslims in Britain website qua Google Maps).
Al-Rahma mosque, Liverpool
Abbey Mills Mosque, Stratford ở London
Albert Road Mosque (Ilford Lane)
ArRahman Mosque, Bolton, Greater Manchester
Baitul Futuh Mosque, situated in the suburb of Morden in London
Birmingham Central Mosque, Birmingham
Birmingham Clifton Road Mosque, KSIMC of Birmingham
Canning Town Masjid, Barking Road, London (Al Habib)
East London Mosque (hay London Muslim Centre), London
Edinburgh Central Mosque (hay King Fahd Mosque and Islamic Centre of Edinburgh), Edinburg
Faidhan-e-Madina Mosque, Peterborough
Fazal Mosque, London
Glasgow Central Mosque, Glasgow
Golden Mosque (hay Sunehri Masjid), Rochdale, Greater Manchester
Green Lane Masjid, Birmingham
Ibrahim-al-Ibrahim Mosque, Europa Point, southern tip of Gibraltar
Jaame Masjid, Lancashire
Khoja Shia Ithna-Asheri Muslim Community (KSIMC) (hay Hujjat), London (Stanmore) Hujjat
Leeds Grand Mosque, Leeds
London Central Mosque (hay Regent's Park Mosque), London
London Muslim Centre (hay East London Mosque), London
Manchester Central Mosque (hay Victoria Park Mosque), Manchester
Markazi mosque, Savile Town, Dewsbury. Mosque lớn nhất ở Anh, trong khu Hồi giáo, là headquarter của Tablighi Jamaat.
Masjid Umar, Leicester
Medina Mosque, Sheffield
Minhaj-ul-Quran Community Mosque Forest Gate, London
Muslim Community Centre London, London
North London Central Mosque (hay Finsbury Park Mosque), Finsbury Park, London
Shah Jahan Mosque, Woking, Website
Telford Central Mosque
South London Islamic Center (hay Streatham Mosque), London Streatham Mosque
Stratford Street mosque, Leeds
Islamic Academy, Manchester
4. ở Bắc Mỹ(North America)
4.1 Hoa Kỳ(List of mosques in the United States)
4.2 Canada
Baitunnur mosque, Calgary, Alberta
Bait'ul Islam Mosque, Toronto, Ontario
Hamilton Downtown Mosque, Hamilton, Ontario
Muslim Association of Hamilton, Hamilton, Ontario
Halton Islamic Association, Burlington, Ontario
Islamic Centre of Canada,Mississauga, Ontario, xây năm 2001, , là headquarter của Islamic Society of North America (ISNA) Canada
Fatima Al-Zahra Mosque, Montreal, Quebec
Islamic Forum of Canada, Brampton, Ontario
London Muslim Mosque, London, Ontario
Manitoba Islamic Centre, Winnipeg, Manitoba
Waterloo Masjid, Waterloo, Ontario
Jami Mosque, Toronto, Ontario
Ottawa Mosque, Ottawa
Calgary Islamic Centre ( S.W Calgary, Alberta)
Akram Jumaa Islamic Centre ( N.E. Calgary, Alberta)
5. ở Úc châu(Oceania):

5.1 ở Úc (Australia)
Auburn Gallipoli Mosque ở Auburn Sydney.
Imam Ali Mosque ở Lakemba Sydney.
Al-Zahra Mosque ở Arnclife Sydney.
Al-Rasool AlAdham Mosque, in Bankstown Sydney
RootyHill Mosque ở Rootyhill Sydney
Surryhills Mosque, ở SurryHills Sydney
Omar Mosque ở Auburn ,Sydney
Blacktown Mosque ở Blacktown Sydney
Sefton Mosque ở Sefton Sydney

6. ở Nam Mỹ(South America)
6.1 Colombia
Mosque of Omar Ibn Al-Khattab ở Maicao, Guajira, the second largest mosque in South America
6. 2 Venezuela
Mosque of Jeque Ibrahim Al-lbrahim ở Caracas is the second largest in South America.(Spanish Link http://es.wikipedia.org/wiki/Mezquita_Ibrahim_Al-lb
6. 3 Peru
Mosque Bab ul Islam ở Tacna, Tacna.
Allahu Akbar Mosque ở Lima
Xem: External links
Directory of Mosques in the United States
Directory of Mosques in the Canada
Directory of Mosques in the US/Canada/UK/Europe/Australia
Directory of Muslim Businesses and Mosques in the United States
Directory of Muslim Businesses and Mosques in the United Kingdom
List of Mosques in Khiva Uzbekistan
http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_famous_mosques
http://en.wikipedia.org/wiki/Islamic_architecture
http://search.live.com/images/results.aspx?q=Muslim+architecture&form=QBIR