Thực ra có ít nhất là 3 ngôi chùa Huyền Không: 1 chùa Huyền Không (Xuan Kong Si)ở tỉnh Sơn Tây(TQ), 1 chùa Huyền Không ở ở Sơn Thượng Thừa Thiên Huế, VN.
1.Chùa Huyền Không cách mặt đất khoảng 50m, nằm trên vách núi cheo leo. Hai bên là vách núi cao hơn 100m. Vách núi thẳng đứng như bị dao cắt. Chùa có cảm giác như bị dính trên vách đá.
Một trong 3 đại danh lầu Giang Nam TQ (Đời Đường – 713)
Chùa Huyền Không nằm ở huyện Hồn Nguyên tỉnh Sơn Tây, cách thành phố Đại Đồng 65km. Đây là một ngôi chùa độc đáo hợp nhất ba tôn giáo Phật giáo, Đạo giáo và Nho giáo hiện còn tồn tại ở Trung Quốc. Ngôi chùa này là đơn vị bảo hộ văn vật trọng điểm quốc gia. Chùa Huyền Không xây vào hậu kỳ vương triều Bắc Ngụy, cách đây hơn 1400 năm. Vương triều Bắc Ngụy đã đưa đàn lễ của Đạo giáo từ Bình Thành thay là Đại Đồng) chuyển đến đây. Các thợ làm chùa cổ đại xây chùa Huyền Không theo yêu cầu của Đạo giáo “Không nghe tiếng chim kêu chó sủa".
(Ảnh: Community.vietfun.com)
Chùa Huyền Không cách mặt đất khoảng 50m, nằm trên vách núi cheo leo. Hai bên là vách núi cao hơn 100m. Vách núi thẳng đứng như bị dao cắt. Chùa có cảm giác như bị dính trên vách đá. Nếu đứng từ xa ngẩng đầu nhìn lên chùa sẽ thấy các điện, gác tầng tầng lớp lớp, chỉ có mấy chục chiếc cột gỗ như chiếc đũa chống đỡ cả khu chùa. Nóc chùa là những tảng đá vàng sẫm lớn nhô ra phía trước, hình như sắp sập xuống. Rất nhiều người dùng hình ảnh “Điện gác nguy hiểm lơ lửng trên vách núi” để miêu tả chùa Huyền Không. Vậy chùa trên vách núi cheo leo này được xây dựng như thế nào? Vì sao lại chọn địa điểm xây trên vách núi cheo leo? Nguyên nhân gì khiến cho nó trải qua nghìn năm vẫn được bảo tồn hoàn hảo đến vậy?
Mấy năm gần đây, các chuyên gia đã nhiều lần tiến hành khảo sát thực địa đối với chùa Huyền Không, nêu ra rất nhiều quan điểm mới. Có chuyên gia cho rằng, chùa Huyền Không sở dĩ có thể xây trên vách núi cheo leo, chủ yếu là do “đòn gánh sắt” treo điện, gác trên không. Các chuyên gia còn nói, từ trong hang đá sau điện Tam Quan nghiêng người thò đầu ra ngoài trông lên sẽ phát hiện đường sạn đạo. Đường làm bằng gỗ, trên vách đá, men theo núi) trên không chỉ có mấy chiếc xà ngang và cột đứng chống. Những chiếc dầm ngang này còn gọi là đòn gánh sắt - những thanh xà gỗ này được làm bằng gỗ Sam sắt - một loại gỗ cứng ở địa phương. Những thanh dầm gỗ Sam được ngâm trong dầu trẩu cắm vào đá núi không bao giờ bị mối mọt hoặc mục nát. Đây là phương pháp xây đường sạn đạo trên vách núi để đi ở thời cổ đại. Chùa Huyền Không cũng xây theo phương pháp làm đường sạn đạo. Các bệ đáy lầu các đều nằm trên rất nhiều “đòn gánh sắt”. Có chuyên gia chỉ rõ, chùa Huyền Không sở dĩ có thể treo trên vách đá, ngoài việc dựa vào những thanh dầm gỗ Sam, các cột đứng cũng được coi là điểm tựa vững chắc. Những chỗ đặt chân cột đều được thiết kế tính toán tỉ mỉ, đúng với thiết kế khoa học để đảm bảo có thể chống được toàn bộ ngôi chùa. Tương truyền, Có chiếc cột có tác dụng chịu lực, có chiếc cột dùng để cân bằng độ cao thấp của lầu gác, có chiếc phải đè trọng lượng nhất định ở trên mới có thể phát huy tác dụng chịu lực. Nếu không có vật nặng ở trên, cây cột sẽ “lắc lư".
Có chuyên gia cho rằng, chùa Huyền Không có tất cả 40 gian điện và gác. Nhìn bên ngoài chỉ có mười mấy chiếc cột gỗ to bằng miệng bát ăn cơm chống đỡ. Thực ra, có một số cột không chịu lực, cho nên có người dùng câu: “Huyền Không Tự, cao nửa trời, ba sợi đuôi ngựa treo trên không" để hình dung chùa treo trên không này. Trọng tâm thực sự của chùa nằm trong vách đã cứng, lợi dụng nguyên lý lực học dùng xà cắm vào đá đua ra ngoài. Điều này có nghĩa, trên vách đá đục những lỗ để cắm xà đua. Hơn một nửa xà đua nằm trên nền đá, chỉ còn hơn 1/3 xà đua ra ngoài nhằm tăng diện tích chùa. Nhìn bề ngoài chùa như bị treo trên không, song thực tế trọng tâm của chùa nằm trên núi đá.
(Ảnh: khaocoviet.net)
Vì sao chùa Huyền Không phải xây trên vách đá cheo leo? Vì sao trải qua hơn 1000 năm, chùa vẫn bảo tồn hoàn hảo tốt như vậy? Đối với những câu hỏi này, mỗi người đưa ra quan điểm riêng mình. Có người nói, trước kia, nơi này mưa gió thất thường, gây tai họa lớn cho các công trình kiến trúc. Chủ trì chùa phải tìm cách xây chùa trên vách núi mới mong tránh được mưa to, gió lớn. Chùa Huyền Không nằm ở trong thung lũng khe núi sâu, treo giữa vách núi. Đỉnh núi nhô ra như một chiếc ô, khiến chùa tránh được mưa gió. Khi nước lũ trên núi đổ xuống, chùa không bị ngập úng.
Một ý kiến khác cho rằng, trước kia nơi đây là nút giao thông Bắc lên Đại Đồng, Nam về Ngũ Đài. Chùa Huyền Không ở đây, để tiện cho tín đồ khắp nơi đến dâng hương cúng bái. Sông Hôn Hà chảy dưới chân núi trước chùa, thời đó thường có mưa bão, nước sông ngập tràn. Nhân dân cho rằng có rồng vàng tác quái, cho nên xây chùa trên vách núi để trấn giữ. Cũng có người chỉ rõ, thế núi như một chiếc nồi treo, ở giữa bị lõm. Chùa Huyền Không xây dưới đáy nồi. Vị trí có lợi này không những khiến cho gió bão dữ dội không thể thổi vào chùa mà ngọn núi trước mặt chùa cũng như một chiếc bình phong che chắn. Tương truyền, khi đến mùa hè, mỗi ngày chỉ có ba tiếng đồng hồ ánh sáng Mặt trời chiếu vào chùa. Đây cũng là một trong những nguyên nhân giải thích vì sao chùa Huyền Không trải qua hơn 1000 năm gió táp mưa sa vẫn đứng vững trên vách đá cheo leo. Gần đây có một số chuyên gia nhận định, chùa Huyền Không sở dĩ trải qua nghìn năm vẫn bảo tồn hoàn hảo đến như vậy, ngoài các nguyên nhân kể trên, còn có nguyên nhân chùa xây dựng rất độc đáo. Khi đi vào cổng chùa, có một sân chùa hình chữ nhật dài gần 10m, rộng gần 3m, có thể chứa được mấy chục người, còn các điện, lầu gác khác đều liên kết với nhau bằng hành lang hẹp và thang treo. Du khách chỉ có thể đi theo hàng một vào chùa, vì vậy không gây ra ùn tắc. Điều này giảm được trọng lực của du khách đối với hành lang và thang treo. Ngoài ra, có chuyên gia còn cho rằng, chùa Huyền Không có một kết cấu rất đặc biệt so với nhiều chùa khác. Đó là “ba giáo hợp nhất”.
Tầng cao nhất phía Bắc chùa có một điện Tam giáo. Trong đó có Phật tổ, Lão Tử, Khổng Tử đại diện cho ba tôn giáo khác nhau. Từ xưa đến nay, để giành sự sùng tín của dân chúng, Đạo Phật, Đạo giáo, Nho giáo mỗi giáo phái đều có quan điểm riêng, tranh luận không ngừng. Vì vậy, chùa trong thiên hạ phần lớn thờ một tôn giáo riêng. Điều đặc biệt hơn cả, chùa Huyền Không có tới ba giới ở chung một điện thờ, thật là hiếm có. Chùa thờ 3 tôn giáo, được dân chúng càng yêu quý. Đây cũng là một nguyên nhân chùa được bảo tồn hoàn hảo.
Nhìn từ xa, chùa Huyền Không như đang muốn bay vào không trung, như chim én đang giang cánh bay. Nếu đến gần, chùa như được gắn vào vách núi cheo leo. Nhà thơ lớn đời Đường Lý Bạch du ngoạn chùa Huyền Không đã vung bút viết hai chữ “Tráng Quan” (Kỳ quan tráng lệ). Nhà du lịch đời Minh Từ Hà Khách năm xưa du ngoạn đến đây thán phục nói chùa là “kỳ quan lớn thiên hạ". Vẻ đẹp cũng như sự bảo tồn hoàn hảo của chùa Huyền Không khiến cho những câu hỏi đặt ra về chùa vẫn chưa có lời giải đáp thống nhất.
Được xây dựng cách đây hơn 1400 năm, ngôi chùa tọa lạc trên một vách đá dựng đứng, kết hợp hài hòa cả 3 yếu tố: đạo Phật, đạo Lão và đạo Khổng.
Chùa Huyền Không được khởi công trong khoảng thời gian nhà Ngụy trị vì (386-585 sau Công nguyên) vào thế kỷ thứ 6, tự hào với lịch sử hơn 1400 năm thi gan cùng tuế nguyệt. Một quần thể kiến trúc được xây dựng trên nền những hốc đá tự nhiên dọc theo đường viền của mỏm đá. Hơn 40 phòng gói gọn trong một diện tích 125,5 mét vuông và các căn phòng này được thông với nhau bằng các hành lang, cầu và lối đi có lót ván. Chúng được bố trí một cách khéo léo giúp ngôi chùa trụ vững ở tầm cao.
| |
Bên trong là hơn 80 bức tượng; một số được đúc bằng đồng thiếc, một số khác bằng sắt, một số bằng đất sét và số còn lại được tạc từ đá.
Hướng về phía Đông, quần thể kiến trúc nằm cheo leo cách mặt đất khoảng 50 mét. Nó đã từng cách mặt đất nhiều hơn thế nhưng trải qua hơn 1.400 năm phù sa đã bồi lấp, tôn cao bờ sông. Ngôi chùa đã được trùng tu suốt từ triều nhà Tần đến triều đại nhà Thanh và một số lần gần đây. Vào năm 1982, ngôi chùa đã được phong danh hiệu một trong bốn di tích văn hóa cần bảo vệ của Trung Quốc.
| |
Có thể nói Huyền Không là một kỳ quan kiến trúc. Một nguyên lý cơ học uyên thâm đã được áp dụng để xây dựng nên khung của ngôi đền: Những chiếc xà được chôn một nửa vào chân hốc đá để làm móng trong khi vách đá phía sau làm chỗ tựa vững chãi. Nhìn trong ảnh Huyền Không giống như một cung điện lơ lửng trong không trung.
| |
Những chuyên gia xây dựng từ các quốc gia như Anh, Đức và Ý đã tìm đến để học hỏi nghệ thuật xây dựng chùa. Họ cho rằng Chùa Huyền Không pha trộn cả cơ học, mỹ học và Phật giáo.
| |
Lý do vì sao tiền nhân xây Chùa Huyền Không cũng khá thú vị. Địa điểm là lý do đầu tiên – xây trên mỏm đá có thể tránh được các trận lụt. Thêm vào đó, chỏm núi bảo vệ ngôi chùa khỏi mưa và tuyết và các ngọn núi che chắn xung quanh nó cũng giúp giảm bớt hư hại gây ra bởi ánh nắng mặt trời. Lý do thứ hai là những người xây chùa đã tuân theo một nguyên lý của đạo Lão: đề cao sự yên tĩnh, không có cả tiếng gà gáy và tiếng chó sủa; vì thế chỉ còn lại sự thanh bình nơi tôn nghiêm này.
2. Chùa Huyền Không Sơn Thượng: Nằm ở độ cao hơn 300m so với mực nước biển, chùa Huyền Không Sơn Thượng tọa lạc giữa lưng chừng núi Chằm, thôn Nham Biểu, xã Hương Hồ, huyện Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế. Đây đã trở thành điểm đến hấp dẫn đối với rất nhiều du khách trong và ngoài nước lâu nay, bởi vẻ đẹp hoang sơ của cỏ cây, hoa lá, núi rừng cộng thêm bàn tay tài hoa của các sư qua bao năm. Biến đây trở thành ngôi chùa có một không hai…Chùa Huyền Không Sơn Thượng, thuộc hệ phái Nam Tông, được các vị sư Viên Minh, Tịnh Pháp, Trí Thâm, Tấn Căn dựng bằng tre nứa năm 1973 ở phía Bắc đèo Hải Vân, xã Lộc Hải, huyện Phú Lộc. Đến năm 1978 chùa được sư Giới Đức cho chuyển về núi Chằm hiện nay, cách chùa Thiên Mụ chừng 3km về phía Tây, cách trung tâm thành phố chừng 15km.
 |
Hàng ngày từ rất sớm Huyền Không luôn mở của cho tất cả du khách tới thăm quan ngắm cảnh và cùng trải lòng mình nơi cửa phật. Tới đây du khách sẻ bị hút hồn bởi vẻ đẹp hoang sơ của cảnh vật nơi đây. Hàng trăm loài hoa khoe sắc quanh năm. Những chiếc cầu gỗ nhỏ nhắn bắc qua hồ nước, những bông hoa súng xanh vươn mình lên khoe sắc. Màu vàng rực hay đỏ thắm của hoa lan cùng với sự trầm mạc nơi cửa phật đã khiến đây trở thành điểm đến hấp dẫn của rất nhiều người.
Không những vậy đến đây ta còn được thưởng ngoạn những bức thư pháp tuyệt vời hiện diện khắp nơi ngoài vườn, nhà ăn… Về với Huyền Không Sơn Thượng, giữa đất trời bao la sẽ mang đến cho mỗi người những cảm giác, những trải nghiệm thú vị mà giữa chốn thị thành không bao giờ có được…
Cùng chiêm ngưỡng vẻ đẹp của chùa Huyền Không Sơn Thượng…
 |
| Đường vào cửa Phật. |
 |
| Cổng vào chùa |
 |
 |
| Chùa Huyền Không Sơn Thượng nhìn từ chính diện |
 |
| Xung quanh mỗi gian chùa đều rợp bóng cây xanh mướt. |
 |
 |
| Bên trong chùa |
 |
| Cầu gỗ đơn sơ trong khuôn viên chùa. |
 |
 |
| Ang đựng nước mưa xanh sắc bèo. |
 |
| Các loài hoa tỏa hương khoe sắc làm đẹp cho nơi cửa Phật. |
No comments:
Post a Comment