Mekong và chúng ta(10)

Đập thủy điện Lào đe dọa sông Mekong
TT - Các nhà khoa học và các tổ chức quốc tế lại lên tiếng cảnh báo dự án xây dựng đập thủy điện Don Sahong của Chính phủ Lào sẽ hủy hoại hệ sinh thái sông Mekong. Thác Khone, vùng sinh thái đa dạng trên sông Mekong - Ảnh: travelblog.com Ngày 27-8, Tổ chức phi chính phủ International Rivers (trụ sở tại Mỹ) gửi thư đề nghị Chính phủ Lào không thông qua kế hoạch xây dựng con đập cao 30m Don Sahong với chi phí 300 triệu USD trên sông Mekong. Vị trí con đập nằm gần khu vực thác Khone, thác nước lớn nhất châu Á, thuộc tỉnh miền nam Champasak, chỉ cách biên giới Lào - Campuchia khoảng 1km. Kiến nghị này được đưa ra trước khi Chính phủ Lào và Công ty Mega First Corporation Berhad của Malaysia hoàn tất thủ tục nghiên cứu khả thi xây đập vào tháng 9. Lá thư đăng trên trang web http://www.internationalrivers.org/ dẫn nghiên cứu của tiến sĩ Ian Baird thuộc ĐH Victoria, Canada khẳng định đập Don Sahong sẽ ngăn chặn dòng di trú của rất nhiều loài cá có giá trị thương mại cao đi qua thác Khone quanh năm. “Dòng di trú này có ý nghĩa quan trọng đối với ngành ngư nghiệp địa phương - nghiên cứu của tiến sĩ Ian Baird kết luận - Thiệt hại ngư nghiệp trên sông Mekong do đập Don Sahong gây ra sẽ ảnh hưởng nặng nề đến dinh dưỡng của hàng trăm nghìn, thậm chí hàng triệu người sống dựa vào nghề cá dọc sông Mekong, qua đó đe dọa sức khỏe của một khối dân cư lớn tại Lào, Campuchia, Thái Lan và Việt Nam”. Tiến sĩ Baird là một trong những chuyên gia hàng đầu thế giới về nghiên cứu nghề cá tại vùng thác Khone. Theo báo Phnom Penh Post (Campuchia), vào tháng 3-2006 Chính phủ Lào ký thỏa thuận với công ty Malaysia để thực hiện nghiên cứu khả thi xây dựng đập Don Sahong. Hai bên đã ký thỏa thuận phát triển dự án vào năm 2008. Mega First đã đưa ra bốn đề xuất để hạn chế các tác động của đập Don Sahong đối với môi trường, nhưng nghiên cứu của tiến sĩ Baird cho biết hiện nay vẫn chưa có công nghệ để đáp ứng những yêu cầu sinh thái tự nhiên cho phép mọi loài cá di trú qua thác Khone như hiện tại. “Con đập này không chỉ ảnh hưởng đến ngư dân vùng thác Khone - báo Guardian (Anh) dẫn lời chuyên gia Baird nhận định - Nhiều loài cá bơi từ cửa sông ở Việt Nam sang Campuchia, rồi sang tận vùng Luang Prabang ở phía bắc Lào. Khoảng 60 triệu người sống dọc con sông dựa vào nguồn cá này”. Guardian dẫn một nghiên cứu khác của Trung tâm Cá thế giới (WFC - trụ sở tại Malaysia) cũng khẳng định đập Don Sahong sẽ chặn ngang kênh Hou Sahong, kênh di trú chính của cá giữa Lào và Campuchia, hủy diệt chu kỳ sinh sản của cá và đe dọa 70% sản lượng đánh bắt cá ở hạ lưu sông Mekong. Ngoài ra, theo WFC, đập Don Sahong khiến lượng nước chảy qua thác Khone giảm mạnh, đe dọa sự sinh tồn của loài cá heo Irrawaddy, loài cá có nguy cơ tuyệt chủng, và ảnh hưởng đến ngành du lịch khu vực thác Khone. “Đây là con đập không được phép tồn tại” - Guardian dẫn lời ông Carl Middleton, người phát ngôn của International Rivers tại Bangkok (Thái Lan), quả quyết. Phản ứng với đập thủy điện của Lào Thông tin về quyết định tài trợ của Ngân hàng Thế giới (WB) và Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) dành cho dự án đập thủy điện Nam Theun II (NT II) của Lào đã thu hút sự quan tâm của các tổ chức môi trường. Giám đốc tổ chức Chiến dịch về mạng lưới sông ngòi quốc tế, Aviva Imhof, cho rằng NT II chỉ chủ yếu mang lại lợi nhuận cho một nhóm thiểu số và các nhà tư vấn nước ngoài thay vì cho người nghèo: "Chúng tôi lo ngại cho đời sống của hàng chục ngàn nông dân nghèo của Lào vì họ sẽ mất đất, mất nơi chài lưới và các tài nguyên khác". Theo Quĩ Động vật hoang dã (WWF), công trình này sẽ phá vỡ các hoạt động trồng trọt và đánh bắt cá của 130.000 người. Tổ chức này còn cảnh báo 40% khu vực Nakai phía nam Lào sẽ bị lụt, đe dọa đến loài voi ở đây: "Chúng tôi sợ rằng thay vì giảm nghèo, con đập sẽ làm tăng thêm sự khốn khổ của con người và sự xuống cấp của môi trường. Chúng tôi mong các nhà chức trách Lào và WB có thể chứng minh trường hợp này không phải vậy". Bắt đầu các nghiên cứu tiền khả thi từ năm 1993, dự án NT II, trị giá 1,25 tỉ USD, đã ngốn vài triệu USD và nó đã chờ trong hơn mười năm ròng cho đến ngày WB "bật đèn xanh". Nằm cách thủ đô Vientiane 250km về phía đông nam, công trình này được xây dựng với mục tiêu bán 95% công suất điện cho 17 tỉnh của Thái Lan kể từ năm 2009 để mang về khoảng 150 triệu USD/năm. Theo dự án của Lào, khoảng 6.200 người dân sống quanh vùng sẽ được dời đi nơi khác. Đây cũng là dự án đơn lớn nhất của Lào từ trước tới nay. Liên minh cứu trợ sông Mê kông Dòng sông Mê kông đang bị đe dọa. Chính phủ các nước Lào, Cam Pu Chia và Thái lan đang có kế hoạch xây 11 đập thủy điện trên dòng chảy chính của sông Mê kông. Nếu được xây dựng, những con đập đó sẽ ngăn cản các luồng cá di cư và gây xáo động lớn tới dòng sông, tạo ra nguy cơ cho hàng triệu người hiện đạng sống dựa vào nguồn thu nhập và thực phẩm do dòng sông đem lại. Hãy hành động ngay Liên minh cứu trợ sông Mê kông kêu gọi chính phủ các nước vùng sông Mê kông hãy để cho dòng sông được chảy tự do nhằm bảo đảm nguồn thu nhập, thực phẩm thiết yếu đời sống cho thế hệ hôm nay và mai sau. Hãy cùng chúng tôi hành động cứu dòng sông Mê kông!Phát động chiến dịch 'Giải cứu sông Mekong' Để ngăn chặn tác động nguy hại từ việc các quốc gia xây dựng 11 đập thủy điện trên dòng chảy chính của sông Mekong, UBND tỉnh An Giang vừa phát động chiến dịch kêu gọi người dân tham gia giải cứu con sông này. Theo đó, người dân An Giang vì lợi ích của xã hội, môi trường sinh thái, nên nêu ý kiến của mình bằng cách gửi thư qua đường bưu điện bằng bưu thiếp hoặc internet. Sông MeKong chảy qua địa phận Việt Nam gọi là sông Cửu Long. Ảnh: Wikipedia Ngoài ra, người dân tỉnh này có thể ủng hộ trực tiếp bằng cách gửi bằng bưu thiếp mang thông điệp bảo vệ sông Mekong tới Chính phủ các nước khác thông qua Sở Tài nguyên Môi trường hoặc truy cập website để ghi tên vào bảng kiến nghị. Theo Ủy ban tỉnh An Giang, cuộc vận động này nhằm mục đích kêu gọi các nước nằm trên lưu vực sông Mekong, xem xét lại kế hoạch xây dựng 11 đập thủy điện trên dòng chảy chính vì lo ngại sẽ gây tình trạng thiếu nước vào mùa khô và lũ lụt vào mùa mưa cho hạ lưu.Năm 2008, Liên hiệp cứu sông Mekong do các nhà môi trường chủ xướng đã được thành lập với nhiệm vụ chính là bảo vệ con sông bắt nguồn từ Trung Quốc, chảy qua Lào, Myanma, Thái Lan, Campuchia và đổ ra Biển Đông ở Việt Nam.Hơn 16.000 người vừa gửi một bản kiến nghị “Cứu sông Mêkông” đến thủ tướng Thái Lan vào thứ năm. Bản kiến nghị trên cũng đồng thời được gửi tới lãnh đạo Việt Nam, Lào và Campuchia - những nước có dòng sông Mêkông chảy qua. “Đừng xây dựng đập thủy điện ở Mêkông”. Mak Vangdokmai, đến từ Thái Lan, viết: “Ở Thái Lan, anh chị em đánh nhau vì đập thủy điện”. Trong khi đó, một cô gái đến từ Hà Nội - Nguyễn Thanh Hằng kêu gọi: “Cứu chúng tôi, cứu nguồn tài nguyên của chúng tôi. Điện không phải là tất cả”. Họ kêu gọi lãnh đạo các nước ở quanh khu vực sông Mêkông xem xét lại kế hoạch xây dựng 11 đập thủy điện ở Thái Lan, Lào và Campuchia. Bởi vì họ cho rằng việc xây dựng đập thủy điện đe dọa nguồn cung cấp lương thực của các nước Đông Nam Á. “Chúng ta đang nói về an ninh lương thực” – Carl Middleton, thuộc Tổ chức các dòng sông quốc tế cho biết: “Việc xây dựng đập thủy điện chặn dòng di cư của các loài cá - chiếm 70% lượng cá đánh bắt phục vụ nhu cầu thực phẩm của 60 triệu người quanh khu vực sông. Chúng ta nên nhớ mỗi năm lượng cá đánh bắt tại đây trị giá 3 tỉ đôla” Những người ký tên vào bản kiến nghị đề nghị thủ tướng Thái Lan Abhisit Vejjajiva đưa vấn đề đập thủy điện vào chương trình nghị sự của các cuộc họp cấp cao ASEAN. “Thái Lan hiện nắm giữ vị trí chủ tịch ASEAN.” Premrudee Daorung, một người tham gia ký bản kiến nghị cho biết: “Vì vậy, chúng tôi mong muốn thủ tướng sẽ mang vấn đề đập thủy điện đến phòng họp của các nhà lãnh đạo ASEAN”. Liên minh Cứu trợ sông Mêkông – đơn vị thu thập chữ ký cho bản kiến nghị cũng bày tỏ sự lo ngại về việc khả năng xảy ra xung đột xuyên biên giới nếu đập thủy điện được xây dựng. “Việc xây dựng đập thủy điện ở thượng nguồn Mêkông của Trung Quốc tác động xấu đến môi trường như suy giảm lượng cá, sạt lở đất và nước dâng cao ở hạ nguồn Myanmar, phía bắc Thái Lan và phía nam Lào” - Đại diện của Liên minh Cứu trợ sông Mêkông, cho biết “Chúng tôi lo ngại rằng những tác động xuyên biên giới tương tự có thể dẫn đến xung đột xuyên biên giới nếu các đập được xây dựng” Trong 16.380 chữ ký của bản kiến nghị, có 240 chữ ký từ Việt Nam, 7.389 chữ ký từ Thái Lan, 2625 từ Campuchia, 583 từ Lào, 338 từ Trung Quốc và 26 từ Myanmar. Hơn 4.000 chữ ký đến từ các nước khác. http://www.savethemekong.org/?langss=vi
Hãy cứu sông Mêkông
Chiến dịch vận động cứu sông Mêkông do các nhà môi trường thuộc "Liên hiệp cứu lấy sông Mêkông" (Save the Mekong Coalition – SMC) chủ xướng, tính đến cuối tháng 6/2009 đã thu hút được gần 17.000 người sau hơn ba tháng triển khai, trong số đó có hơn 11.000 cư dân trong vùng lưu vực sông Mêkông và khoảng 5.000 người khắp nơi trên thế giới. SMC được thành lập năm 2008 với nhiệm vụ chính là bảo vệ sông Mêkông, mà mục tiêu trước mắt là theo dõi chặt chẽ việc Trung Quốc xây dựng khoảng 11 đập thủy điện ở thượng lưu con sông, đe dọa đến nguồn sống cũng như cách sống của hàng chục triệu cư dân ở khu vực hạ nguồn sông Mêkông. Tổ chức Southeast Asian Rivers Network ước tính rằng, nguồn cá dự trữ ở khu vực biên giới Thái Lan - Lào đã giảm một nửa do những hoạt động các dự án xây dựng đập của Trung Quốc, không giới hạn ở dải sông thuộc chủ quyền của họ. Bản kiến nghị bằng bảy thứ tiếng nói trên đã được gửi đến chính phủ các nước thành viên của Ủy hội sông Mêkông (Mekong River Commission - MRC) là Thái Lan, Lào, Campuchia và Việt Nam, nhưng không đề cập gì đến các con đập mà Trung Quốc đã xây dựng ở thượng nguồn cùng hàng loạt các công trình thủy điện khác, phải chăng vì Bắc Kinh không phải là thành viên của MRC? Lần này mục tiêu lớn nhất mà cuộc vận động của SMC hướng tới là thuyết phục chính phủ các nước Thái Lan, Lào, Campuchia dỡ bỏ kế hoạch xây dựng 11 đập thủy điện trên dòng chảy chính của sông. Vào tháng 6/2007, Chính phủ Lào đã phê chuẩn ban đầu cho con đập trị giá 1,7 tỷ USD trên sông Mêkông do hai công ty năng lượng Trung Quốc xây dựng. Một công ty Trung Quốc khác đang tiến hành nghiên cứu tính khả thi của dự án năng lượng sông Mêkông ở Campuchia. Ngoài ra, vài con đập phụ khác trên sông Mêkông ở Đông Nam Á cũng sẽ được tài trợ bởi Ngân hàng China Exim, tổ chức tín dụng lớn nhất của Trung Quốc.Nếu những kế hoạch trên đây trở thành hiện thực, hàng triệu người dân trong lưu vực sẽ bị ảnh hưởng, mất sinh kế và không được đảm bảo về lương thực. Việc xây đập cũng sẽ làm suy kiệt các loài cá di cư, một trong những nguồn thủy sản hứa hẹn nhất của sông Mêkông, đồng thời gây ra nhiều hệ lụy về môi trường và văn hóa, xã hội. Một con số đáng kinh ngạc: khoảng 17% số cá đánh bắt được ở các vùng nước nội thủy trên khắp thế giới là từ con sông này và 90% cư dân của lưu vực sông Mêkông là nông dân lâu nay sống phụ thuộc chủ yếu vào những cánh đồng được cung cấp phù sa màu mỡ cùa dòng sông. Sông Mêkông chảy vào Việt Nam qua hai ngã sông Tiền và sông Hậu. Một khi các con đập kể trên được xây dựng xong, nước ta do ở cuối nguồn sẽ bị thiệt hại nhiều nhất. Số lượng người Việt Nam sinh sống ở vùng lưu vực sông Mêkông lên đến 17 triệu, chiếm gần 1/3 tổng số 60 triệu cư dân toàn khu vực.Ông Ngô Xuân Quảng, thuộc Viện Sinh học Nhiệt đới Việt Nam, cảnh báo, vùng đồng bằng sông Cửu Long sẽ phải gánh chịu các tác hại nặng nề do việc dòng Mêkông bị ngăn chặn, từ nguy cơ không còn phù sa màu mỡ, nước ngọt bị thiếu khiến đất hóa phèn, cho đến nguy cơ lượng cá đánh bắt tụt giảm, chưa kể hiện tượng dòng chảy của sông Mêkông yếu đi sẽ làm cho nước biển lấn vào gây ngập mặn. Nghiêm trọng nhất là hai tỉnh An Giang và Đồng Tháp sẽ bị nạn đất xói mòn, còn Tiền Giang thì sẽ bị khô hạn. Thế nhưng đáng buồn hơn cả là có vẻ như chúng ta chưa quan tâm đúng mức về hiểm họa khôn lường ấy, thể hiện qua việc chỉ vỏn vẹn hơn 300 người Việt Nam ký tên vào bảng kiến nghị nói trên, so với Lào là 611 người, Campuchia là 2.673 người, Thái Lan 7.756 người. Nên chăng các tổ chức, đoàn thể trong nước mở cuộc vận động người dân hưởng ứng chiến dịch của SMC, bằng cách vào trang web:http://www.savethemekong.org/?langss=vi
Ghi tên mình vào bảng kiến nghị là góp phần tham gia vào việc bảo vệ môi trường sinh thái của dòng Mêkông nói chung và vùng đồng bằng sông Cửu Long nói riêng.
Lưu vực sông Mêkông : "kho báu sinh học" cần bảo tồn
Trong vòng 10 năm (1997-2007), giới nghiên cứu đã khám phá ra hơn một nghìn loài thực vật và động vật mới tại vùng lưu vực sông Mêkông bao gồm 6 nước Việt Nam, Cam Bốt, Lào, Thái Lan, Miến Điện và Trung Quốc. Khi công bố các phát hiện nói trên ngày 15/12/2008, Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên WWF đã báo động : kho tàng sinh học vô giá này có thể bị công cuộc phát triển kinh tế hủy hoại nếu không được quan tâm bảo vệ đúng mức.Khu vực sông Mêkông chảy qua, được gọi chung dưới tên Tiểu Vùng Sông Mêkông, nổi tiếng là một nơi cực kỳ đa đạng về mặt sinh học, với khoảng 20.000 loài cây cỏ, 1.300 loài cá, 1.200 loài chim, 800 loài rắn, ếch nhái, 430 loài động vật có vú... Nếu tính về chiều dài, dòng Mêkông là con sông có tính chất đa dạng sinh học cao nhất hành tinh, có mật độ thực vật và động vật còn dầy dặc hơn cả sông Amazon vùng Nam Mỹ.Tính chất phong phú của vùng lưu vực sông Mêkông vừa được nêu bật thêm với bản báo cáo mới nhất của Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên WWF theo đó trong khoảng thời gian từ 1997 đến 2007, các nhà khoa học đîa phương và quốc tế đã phát hiện thêm 1068 loài sinh vật mới trong vùng, bao gồm 519 loài cây cỏ, 279 loài cá, 88 loài ếch nhái, 88 loài nhện, không kể đến hàng chục loài rắn rết, thằn lằn, chuột, dơi, chim chóc... Đây quả là một khám phá chưa từng thấy. Có loài tưởng là đã tuyệt chủng từ hàng triệu năm trước đây.Theo ông Stuart Chapman, giám đốc Chương trình của WWF tại vùng lưu vực sông Mêkông, ''những phát hiện với số lượng to lớn như vậy chỉ thấy trong sách lịch sử mà thôi''. Nhất là khi trong những giống vật tìm thấy, có một loài tưởng như đã tuyệt chủng từ hàng triệu năm nay. Đó là trường hợp một loài chuôt đá ở Lào, tên khoa học là laonastes aenigmamus, được ghi nhận là đại diện duy nhất của một giống chuột đã biến mất trên trái đất cách nay 11 triệu năm. Giới nghiên cứu đã quan tâm đến các sinh vật tại vùng lưu vực sông Mêkông từ thế kỷ thứ 19, với một số chuyến khảo sát khoa học được thực hiện. Thế nhưng do khu vực liên tiếp bị chiến tranh, công cuộc tìm hiểu đã không tiến triển được bao nhiêu. Phải chờ đến thập niên 1990, khi hoà bình trở lại trong vùng, việc nghiên cứu mới được tái lập. Nghiên cứu tiến mạnh sau khi tìm ra con sao la ở Việt Nam Chính vào thời điểm đó mà một số phát hiện tại Việt Nam đã thú hút sự chú ý của cộng đồng khoa học thế giới tới vùng lưu vực sông Mêkông. Sau 50 năm trời chỉ tìm thấy một loài động vật lớn mới thuộc loại có vú trên toàn trái đất, các nhà nghiên cứu đã bất ngờ khám phá ra ba giống động vật có vó mới tại cùng một điạ điểm ở Việt Nam, trong đó nổi tiếng nhất là con sao la (tên khoa học là Pseudoryx nghetinhensis), được phát hiện vào tháng 5/1992 trong Khu bảo tồn thiên nhiên Vụ Quang ở miền Bắc Trung bộ Việt Nam. Con sao la, động vật có vó tìm thấy ở Việt Nam năm 1992.(Ảnh : WWF) Chính các khám phá này đã khiến giới khoa học hết sức phấn chấn và liên tiếp tổ chức những chuyến khảo sát trong toàn vùng. Bản báo cáo ngày 15/12/2008 của Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên WWF là một phần kết quả thu hoạch được. Tuy nhiên, như ghi nhận của WWF, công cuộc nghiên cứu hệ sinh thái khu vực sông Mêkông chỉ mới ở giai đoạn bắt đầu, và kết quả thu được mới chỉ là bề mặt rất mỏng của cả một kho báu sinh học to lớn. Vấn đề đặt ra là trong thời gian gần đây, chính quyền các nước đã đề ra nhiều biện pháp nhằm khai thác khu vực về phương diện kinh tế, đe doa tính chất đa dạng sinh học của toàn vùng. Năm loài vừa được tìm thấy (từ T qua P) : hoa; cóc; tôm; rắn lục; nhện.(Nguồn : WWF) Các mối đe dọa đã xuất hiện Bản báo cáo của Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên WWF nêu bật tính chất phong phú và độc đáo của thực vật và động vật sinh sống trong vùng sông Mêkông, nhưng đồng thời cũng nhấn mạnh đến nhu cầu cần phải bảo vệ kho tàng này chống lại nguy cơ hủy diệt đến từ những chính sách phát triển kinh tế thiếu bền vững, chạy theo lợi ích thương mại trước mắt mà lơ là những tác hại lâu dài. Trước hết, WWF nêu bật tệ nạn khai thác tài nguyên thiên nhiên trong khu vực một cách quá đáng, vượt quá mức cần thiết cho nhu cầu tại chỗ. Theo Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên, tác hại của hiện tượng đó ngày nay càng lúc càng được thấy rõ khi nhiều nước trong vùng xuất khẩu những khối lượng lớn tài nguyên thiên nhiên qua Trung Quốc. Sông Cửu Long là nguồn cung cấp kế sinh nhai và thực phẩm cho khoảng 60 triệu người sinh sống bằng nghề đánh cá. Chỉ riêng người Cambốt thôi cũng đã bắt hàng năm khoảng 2 triệu tấn cá từ sông Mêkông. Thế nhưng, theo tạp chí The New Scientist, số ra tháng 07/2007, do nguồn cá bị cạn đi, hàng năm có tới 7 triệu con rắn nước bị đánh bắt ở vùng Biển Hồ. Tác hại từ 150 đập nước Đập Mạn Loan ở Trung Quốc Thế nhưng, ngoài việc nguồn tài nguyên thiên nhiên bị khai thác quá mức, theo WWF, vùng lưu vực sông Mêkông còn phải đối phó với nhiều mối đe doạ nghiêm trọng hơn nhiều. Hiện nay, có đến 150 đập thủy điện thuộc loại lớn đã, đang và sẽ được xây dựng trong toàn vùng. Ngoài việc trực tiếp gây tổn hại cho sự đa dạng sinh thái, hủy diệt môi trường sinh sống của nhiều giống loài, những công trình này còn tác hại đáng kể đến nghề cá, đến lưu lượng con sông, cũng như làm sói mòn bờ sông và bờ biển. Phá rừng làm đồn điền cũng góp phần hủy diệt môi trường sống các loài động thực vật.(Ảnh : WWF-Canon/Alain Compost) Các khu rừng nhiệt đới không gì thay thế được ở trong khu vực cũng đang bị nguy cơ phá hủy. Theo WWF, tình từ thập niên 1990 đến nay, mỗi năm Đông Nam Á bị mất trắng 2,7 triệu hécta rừng. Nguyên nhân chính là việc phá rừng lập đồn điền trồng cacao, cà phê, trà, hạt điều, dừa, cọ để lấy dầu, cao su, miá. Theo các chuyên gia, trong những năm gần đây, việc phá rừng làm đồn điền trồng cây công nghiệp tại các nước Cam Bốt, Lào, Miến Điện, và ở một quy mô ít hơn tại cao nguyên Trung phần Việt Nam và ở tỉnh Vân Nam Trung Quốc, đã làm giảm diện tích rừng mạnh hơn rất nhiều so với việc khai thác gỗ.
Một cửa hàng bán da thú tại Chợ Lớn, Thành phố Hồ Chí Minh năm 1992(Ảnh : WWF/Canon - Adam Oswell)
Việc phá rừng làm đồn điền, cũng như việc đốn gỗ, đã mở đường tiến vào nhiều khu vực hẻo lánh, với hệ quả là kích thích tệ nạn buôn lậu gỗ quý và động vật hoang dã. Theo WWF, 70 % loài động vật có vú đặc thù của vùng sông Mêkông bị đe dọa do tệ nạn buôn lậu trên toàn cầu. Trong số này có cả con sao la và 5 loài khỉ vượn chỉ có ở Việt Nam. Ngoài ra còn có các loài cọp, voi, bò rừng đều bị nguy cơ săn bắt quá mức. Xuất phát từ các nhận xét nêu trên, Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên WWF đã kêu gọi các quốc gia trong khu vực nỗ lực hợp tác để vừa phát triển kinh tế, vừa bảo vệ các nguồn tài nguyên thiên rất quý giá cho nhân loại.
Cần đối xử với sông Mekong theo thông lệ quốc tế
Mekong phải là dòng sông quốc tế
Sông Mekong là một trong những con sông lớn nhất thế giới, bắt nguồn từ Trung Quốc, chảy qua Lào, Myanmar, Thái Lan, Campuchia và đổ ra biển Đông ở Việt Nam. Tính theo độ dài thì đây là con sông đứng thứ 12 trên thế giới và thứ 7 tại châu Á, còn tính theo lưu lượng nước thì đứng thứ 10 trên thế giới với lưu lượng hàng năm đạt khoảng 475 triệu m3. Người Tây Tạng cho rằng thượng nguồn sông Mekong chia ra hai nhánh: nhánh Tây Bắc và nhánh Bắc. Năm 1994, một phái đoàn gồm Trung Quốc và Nhật Bản đã đến nguồn phía bắc cùng lúc một phái đoàn Pháp đến đầu nguồn mạch phía tây và rồi những cuộc thám hiểm kế tiếp cho đến năm 1999 dưới sự hợp tác của các quốc gia như Trung Quốc, Mỹ và Nhật Bản đã chính thức xác minh nguồn mạch sông Mekong thuộc nhánh Bắc. Gần một nửa chiều dài con sông chảy trên lãnh thổ Trung Quốc, ở đó đoạn đầu nguồn được gọi theo tiếng Tây Tạng là Trát Khúc, thường quen gọi chung là Lan Thương giang, có nghĩa là "dòng sông cuộn sóng". Phần lớn sông Lan Thương chảy qua các hẻm núi sâu, dòng chảy xiết không có giá trị về giao thông thủy và ra khỏi đất Trung Quốc khi độ cao chỉ còn khoảng 500m so với mực nước biển. Sau đó, đoạn sông Mekong dài khoảng 200km tạo thành biên giới giữa hai nước Myanmar và Lào. Điểm cuối của đường biên giới này, con sông hợp lưu với sông nhánh Ruak tại Tam Giác Vàng nổi tiếng. Đây cũng được coi là điểm phân chia phần Thượng và phần Hạ của sông Mekong. Như vậy, qua các tài liệu đã thể hiện rằng Mekong thực sự là một dòng sông quốc tế, chảy qua nhiều quốc gia và có vị trí quan trọng trên bản đồ thủy văn quốc tế. Nhưng những gì mà quốc gia nơi thượng nguồn đang đối xử với dòng sông này lại chẳng mang tính quốc tế một tí nào. Từ những năm 80 của thế kỷ trước, Trung Quốc đã có kế hoạch xây dựng hệ thống đập thủy điện theo dạng bậc thang trên phần sông Mekong chảy qua nước này. Như đã nói ở trên, vì phần sông Mekong chảy trên đất Trung Quốc chảy xiết nên khai thác làm thủy điện là một trong những ưu tiên số 1 của quốc gia này.
Những "bậc thang" chết người
Hiện có 4 con đập đã và đang được đưa vào sử dụng. Việc Trung Quốc xây những con đập trên sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sinh thái của các nước nằm ở hạ nguồn con sông này là điều khỏi phải bàn. Còn với các chuyên gia đánh giá, việc xây hàng loạt con đập nơi thượng nguồn và cả trên các tuyến dòng chảy chính của sông Mekong là tác nhân chính gây nên biến động thất thường của dòng nước và hiện tượng xói mòn ở các nước hạ lưu sông Mekong, trong đó có Việt Nam. Mạng tin tức thủy điện tỉnh Vân Nam cũng đã công khai liệt kê 8 công trình thủy điện chính trên sông Lan Thương của tỉnh này. Trong đó đập Công Quả Kiều (công suất 4,04 triệu MW/năm) do Công ty TNHH Thủy điện năng lượng sông Lan Thương, tỉnh Vân Nam là chủ đầu tư đã tiến hành thăm dò địa chất vào ngày 7/11/2008. Đây là công trình thủy điện cấp 1 thuộc công trình khai thác dạng bậc thang đoạn trung - hạ lưu sông Lan Thương, đập cao 105m. Theo kế hoạch, nơi đây sẽ bắt đầu trữ nước vào tháng 6/2011. Nằm tiếp nối đập Công Quả Kiều là đập Tiểu Loan (19 triệu MW/năm). Đây là đập lớn thứ hai sau đập Tam Hiệp của Trung Quốc nằm ở trung du lưu vực sông Lan Thương. Bắt đầu thi công vào năm 2006, đập cao 292m và sẽ chính thức đưa vào hoạt động vào tháng 10/2009. Tiếp theo là đập Mạn Loan (6,2 triệu MW/năm), khởi công xây dựng vào tháng 5/1986 và đưa vào hoạt động năm 1993. Đập cao 132m với tổng dung tích chứa nước 920 triệu m3. Nằm kế tiếp là đập Đại Triều Sơn (5,9 triệu MW/năm), cách thành phố Côn Minh 600km, cao 111m, tổng dung lượng 940 triệu m3. Tháng 8/1997, bắt đầu thi công và đã đưa vào hoạt động cuối năm 2001. Sau Đại Triều Sơn là đập Cảnh Hồng (7,85 triệu MW/năm) - con đập cấp 6 trong dự án hệ thống đập thủy điện bậc thang trên sông Lan Thương. Đập được khởi công vào giữa năm 2003, cao 108m và được đưa vào hoạt động một phần vào giữa năm 2008, đến năm 2009 đã chính thức hoạt động toàn bộ công suất.Ngoài ra, trong dự án ngăn dòng khai thác nguồn tài nguyên sông Lan Thương còn ba con đập khác đang trong quá trình hình thành từ nay đến năm 2011 là đập Nọa Trát Độ (nằm giữa đập Đại Triều Sơn và Cảnh Hồng, 23,9 triệu MW/năm), Cảm Lãm (0,87 triệu MW/năm) và Mãnh Tống (55.110 MW/năm) nằm ở đoạn cuối tỉnh Vân Nam giáp với Lào. Trả lời báo chí, Tiến sĩ Tô Văn Trường, Viện trưởng Viện Quy hoạch thủy lợi miền Nam cho rằng, tổng trữ lượng của 8 con đập trên dòng Lan Thương có khả năng chứa tới hơn 23 tỉ m3 nước. Điều này đồng nghĩa với việc các nước hạ lưu mất đi ngần ấy lượng nước vào lãnh thổ. Cũng theo Tiến sĩ Tô Văn Trường, hoạt động hợp tác sông Mekong có từ cuối thập niên 50 thế kỷ XX, cho đến nay, trải qua nhiều giai đoạn lịch sử và phụ thuộc vào mức độ thiện chí của các nước thành viên, nhiều người nhận xét hoạt động này đôi khi cũng "quanh co như dòng sông Mekong" vậy! Cũng theo ông Tô Văn Trường, ngoài những ảnh hưởng và tác động tiêu cực về môi trường do những con đập kia mang đến thì điều đáng lo nhất là các nước hạ lưu không nắm được cụ thể quy trình vận hành các nhà máy thủy điện của các nước nằm ở thượng lưu. Như vậy là việc khai thác, sử dụng dòng sông ở vùng hạ lưu, cho dù có phù hợp với quy ước chung đi nữa, cũng sẽ gặp rất nhiều khó khăn. (Theo CAND)
Sông Mekong nhiễm độc thủy ngân nặng nề
(Dân trí) - Theo báo cáo mới đây của WWF (Quỹ Quốc tế về Bảo vệ Thiên nhiên), ô nhiễm tại sông Mekong đã đẩy quần thể cá heo Irrawaddy tại khu vực này đến bờ tuyệt chủng do nhiễm độc thủy ngân có tại sông Mekong.Loài cá heo Irrawaddy (Orcaella brevirostris) sinh sống trên đoạn sông Mekong dài 190 km giữa Lào và Campuchia. Từ năm 2003 đã có 88 con bị chết, 60% số đó là cá heo con dưới hai tuần tuổi. Ước tính hiện nay chỉ còn có khoảng 64-76 cá thể loài này còn sống. Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy chất thuốc trừ sâu như DTD và chất gây ô nhiễm như PCBs khi mổ xác cá heo con . Những chất này có thể gây nguy hiểm cho sức khoẻ người dân sinh sống dọc theo sông Mekong vì họ cùng ăn cá và sử dụng nguồn nước sông giống như cá heo. Hàm lượng thủy ngân cao cũng được tìm thấy trên một số con cá heo đã chết. Thủy ngân, được cho là do hoạt động khai thác vàng, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ miễn dịch do đó làm cho cá dễ bị mắc bệnh truyền nhiễm hơn. Bác sỹ Verne Dove, tác giả của báo cáo và là bác sỹ thú y làm việc cho WWF Campuchia cho biết: “Phân tích giải phẫu cho thấy cá bị chết do nhiễm khuẩn. Điều này sẽ không gây tử vong nếu hệ thống miễn dịch của cá không bị suy giảm do ô nhiễm môi trường”. Cũng theo bác sỹ Dove, những chất này được phân tán rộng rãi trong môi trường và như vậy ô nhiễm có thế bắt nguồn từ các nước có sông Mekong chảy qua. Từ năm 2004, cá heo Irrawady sinh sống trên sông Mekong đã được liệt vào loại bị đe dọa nghiêm trọng trong sách Đỏ của IUCN. Sông Mekong chảy qua Campuchia, Lào, Myanmar, Thái Lan, Việt Nam và tỉnh Vân Nam của Trung Quốc. Đây là một trong những sông có nguồn lợi thủy sản lớn nhất thế giới. Tại Việt Nam, đoạn sông Mekông chảy qua được gọi là sông Cửu Long.Thảm họa môi trường sông Mê Kông đến gần? “Sẽ xảy ra thảm họa trong thời gian không xa, nếu cứ tiếp tục như hiện nay. Hàng triệu cư dân Đồng Bằng Sông Cửu Long nước ta sẽ gánh chịu, nếu chúng ta không nhanh chóng có biện pháp thích hợp”. Đó là nhận định của hầu hết các các chuyên gia về môi trường trong Hội thảo về bảo vệ sông Mê Kông vừa diễn ra tại TP.Hồ Chí Minh.Từ thói quen xấu của người dân trong nướcTrong những năm gần đây, cùng với sự phát triển nhanh chóng của sản xuất nông nghiệp là việc sử dụng một cách “vô tội vạ” thuốc bảo vệ thực vật, trong đó có nhiều loại hiện đã bị cấm đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn nước. Kết quả khảo sát nước tại các khu vực nuôi trồng thủy sản và các kênh rạch tại 7 điểm thuộc tỉnh Kiên Giang, Cà Mau, Sóc Trăng, Bến Tre cho thấy, tất cả các mẫu nước đều tồn tại thuốc bảo vệ thực vật, trong đó đến 70% số mẫu có dư lượng vượt mức quy định. Như một ảnh hưởng tất yếu của sự phát triển, những năm gần đây hiện tượng ô nhiễm môi trường nước sông ở ĐBSCL đang gia tăng một cách đáng báo động. Nguyên nhân là do sự đa dạng về dân cư mà tính chất nguồn thải, tập quán sinh hoạt cũng như thói quen hoạt động sản xuất và cả tình hình phát triển kinh tế rất phức tạp; Khảo sát trên dòng Mê Kông, các nhà nghiên cứu còn bắt gặp các cơ sở chế biến, xay xát lúa đổ luôn trấu xuống sông, làm cản trở lưu thông và ô nhiễm nguồn nước...
Đến những nguy cơ bởi các dự án thủy điện nước ngoài
Hiện nay, các nước trong vùng thượng lưu và hạ lưu sông Mê Kông như Lào, Campuchia, Thái Lan, Trung Quốc đã có chiến lược quy hoạch phát triển thủy điện trên dòng chính con sông này. Điều này đã và đang tác động rất mạnh đến Việt Nam khi mà các nhà máy thủy điện được xây dựng quy mô lớn. Ủy ban sông Mê Kông cho biết, những tác động tiềm tàng của phát triển thủy điện thượng lưu đến đồng bằng sông Cửu Long điển hình nhất là tác động thay đổi dòng chảy hạ lưu, trong ngày hoặc theo mùa so với dòng chảy tự nhiên; Tác động liên quan đến những thay đổi sinh học của hệ sinh thái, bao gồm những ảnh hưởng tới khu vực ven sông, thực vật ven sông; tác động giữ bồi lắng và chất dinh dưỡng trước đập. Những tác động này đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến vựa nông nghiệp lớn nhất cả nước ta, tình trạng đất đai nghèo dinh dưỡng do không được bồi đắp phù sa, các cửa sông bị xói mòn, nước biển dâng sâu vào đất liền...sẽ là điều khó tránh khỏi.Theo một số chuyên gia khoa học, đã đến lúc phải xây dựng một khuôn khổ pháp lý cần thiết cho sự hợp tác giữa các quốc gia vùng sông Mê Kông, đặc biệt là nhóm các quốc gia ở thượng lưu như Trung Quốc và Myanmar, nhóm các quốc gia ở hạ lưu như Thái Lan, Lào, Campuchia và Việt Nam, nhằm kiểm soát các hoạt động xây dựng và vận hành các đập thủy điện trên sông Mê Kông. Bên cạnh đó, phải thay đổi được nhận thức của một số nước ở thượng lưu vốn coi sông Mê Kông như là một con sông quốc gia và đã là sông quốc gia thì không phải họ muốn làm gì thì làm?
Đập thủy điện ở Trung Quốc làm đảo lộn sông Mekong
(TuanVietNam) - Chưa có một hiệp định quốc tế nào đề cập đến việc khai thác các sông xuyên quốc gia, Trung Quốc đang nắm ưu thế, kiểm soát nước ở thượng nguồn sông Mekong. Bài viết là những nghiên cứu và quan điểm cá nhân của Michael Richardson, học giả nghiên cứu tại Viện Đông Nam Á học có trụ sở tại Singapore về những ảnh hưởng của việc xây dựng đập thủy điện tại Trung Quốc. Trở lại năm 1986, việc Trung Quốc bắt đầu xây dựng chuỗi các đập thủy điện đầu tiên không mấy thu hút được sự chú ý của các nước hạ lưu Đông Nam Á. Nhưng vào thời điểm hiện tại, khi Trung Quốc đang đẩy nhanh tiến độ xây dựng đập thủy điện thứ 4 ở thượng lưu sông Mekong thì những quan ngại về tác động của chúng tới môi trường trong khu vực ngày càng tăng. Thêm vào đó, những bất đồng giữa Trung Quốc và các nước Đông Nam Á khiến việc đưa ra một giải pháp có sự đồng thuận của cả 2 bên gần như là không thể. Bốn quốc gia ở hạ lưu sông Mekong gồm Việt Nam, Campuchia, Thái Lan, và Lào quan ngại trước việc Trung Quốc khai thác thủy lực của sông Mekong và thay đổi dòng chảy tự nhiên của nó trên quy mô lớn. Trên 60 triệu dân sống ven sông sẽ bị ảnh hưởng không nhỏ bởi những hoạt động trên thượng nguồn. Báo cáo của Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP) và Viện Công nghệ châu Á (AIT) có cảnh báo rằng kế hoạch của Trung Quốc xây dựng 8 đập trên sông Mekong (phần chảy qua Trung Quốc có tên Lancang), có thể đe dọa đáng kể tới bản thân con sông cũng như tài nguyên tự nhiên của nó. Vào tháng 6, Thủ tướng Thái Lan đã xuất trình một đệ đơn yêu cầu tạm dừng việc xây dựng đập. 11,000 người đã ký vào đơn, phần đông trong số đó là nông dân và ngư dân kiếm sống ven sông. Có một số chuyên gia cho rằng nếu các bên đều nhìn nhận theo hướng phê phán vấn đề này thì quan hệ giữa Trung Quốc và láng giềng Đông Nam Á có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nhưng với việc sức mạnh và ảnh hưởng của Trung Quốc ngày một tăng, chính phủ ở các quốc gia trên đã chọn giải pháp im lặng. Lào, Campuchia và Thái Lan đã đề xuất các kế hoạch xây dựng đập trên những phần sông Mekong chảy qua địa phận nước mình. Trong khi đó, Việt Nam lên tiếng yêu cầu Trung Quốc xem xét các trường hợp môi trường địa phương bị ảnh hưởng bởi các đập ở thượng nguồn. Rất nhiều người cho rằng Mekong là dòng sông của Đông Nam Á, nhưng thực ra khởi nguồn của nó là từ cao nguyên Tây Tạng. Một nửa chiều dài của nó chảy qua tỉnh Vân Nam Trung Quốc trước khi đi qua Đông Nam Á. Vì hiện nay chưa có một hiệp định quốc tế nào đề cập đến việc khai thác các sông xuyên quốc gia, Trung Quốc đang nắm ưu thế, kiểm soát nước ở thượng nguồn sông Mekong. Trung Quốc có quyền phát triển phần sông chảy qua địa phận nước mình nếu thấy phù hợp và tự ý thực hiện không cần sự tư vấn của các quốc gia láng giềng, càng không cần sự đồng tình của họ. Lưu vực sông Mekong nhận nước từ một diện tích 795,000 km2. Ủy hội sông Mekong (MRC) một tổ chức đa chính phủ thành lập năm 1995 bởi bốn nước hạ du sông Mekong đã ước tính rằng riêng tiềm năng thủy điện của hạ lưu đã lên tới con số khổng lồ 30,000 MW. Nhưng MRC cũng nhận định rằng có những thách thức lớn trong việc cân bằng giữa lợi ích của việc xây đập là năng lượng sạch, dự trữ nước, và kiểm soát lũ với những tác động tiêu cực khác. Đó là việc di dân, ngăn cản dòng di chuyển lên xuống của cá, và thay đổi dòng chảy của nước và phù sa. Các đập tại Vân Nam sẽ sản sinh ra 15,500 MW điện cho các thành phố và các nhà máy, giúp thay thế các nhiên liệu ô nhiễm mà cụ thể ở đây là than và dầu. Tám đập này có công suất tương đương với 30 nhà máy nhiệt điệt cỡ lớn. Đập thứ 4 trên sông Mekong ở Trung Quốc tại Tiểu Loan (Xiaowan) sẽ hoàn thành vào năm 2012 với chi phí gần 4 tỉ đô la Mỹ. Tường đập sẽ giữ kỷ lục cao nhất thế giới với chiều cao 292m. Hồ chứa của nó sẽ chứa 15 tỉ m3 nước, gấp 5 lần khả năng lưu trữ của 3 đập còn lại cộng lại. Kể từ cuối năm 2008, khi các kỹ sư Trung Quốc đóng cửa kênh rẽ nước của đập thủy điện Tiểu Loan, hồ nước đã được làm đầy để chuẩn bị cho việc chạy tuốc bin điện đầu tiên vào tháng 9. Khi đầy, diện tích hồ chứa vào khoảng trên 190 m2. Với khả năng sinh ra 4,200 MW điện, Tiểu Loan sẽ là đập lớn nhất trên sông Mekong. Tuy nhiên Trung Quốc đang dự tính hoàn thành một đập khác dưới đập Tiểu Loan tại Nọa Trát Độ (Nouzhadu). Tuy không cao bằng nhưng nó sẽ chứa một thể tích nước lớn hơn gần 23 tỉ m3 và sinh ra 5,000 MW điện. Giới chức Trung Quốc đảm bảo rằng các đập tại Vân Nam có những tác động tích cực đến môi trường. Họ nói bằng việc giữ nước lại trong mùa mưa, các đập sẽ giúp kiểm soát lũ lụt và xói lở bờ sông ở hạ du. Ngược lại, việc tháo nước từ bể chứa để sinh điện vào mùa hè sẽ cải thiện tình trạng thiếu nước ở hạ du sông Mekong vào mùa khô. Tuy nhiên, theo báo cáo của UNEP-AIT, Tonle Sap, nơi trú ngụ của các loài cá hạ lưu sông Mekong, và đồng bằng sông Cửu Long - vựa lúa của Việt Nam, có nguy cơ gặp bất lợi do những thay đổi từ chu kỳ lũ lụt và hạn hán đặc biệt của sông Mekong. Hồ Tonle Sap nối với sông Mekong bởi sông Tonle Sap. Các nhà khoa học đang lo lắng rằng việc giảm bớt dòng nước lũ tự nhiên của sông Mekong sẽ dẫn tới mực nước hồ bị xuống thấp, ảnh hưởng đến trữ lượng cá vốn đã và đang chịu sức ép từ việc khai thác quá mức và ô nhiễm môi trường. Mối quan tâm của Việt Nam chính là lượng nước bị mất đi sẽ làm trầm trọng hóa vấn đề vùng trũng tại Đồng bằng sông Cửu Long đang bị nước biển xâm chiếm. Biến đổi khí hậu và hiện tượng tăng mực nước biển có thể dẫn đến nguy cơ một diện tích lớn đất canh tác nông nghiệp bị xâm thực và hàng triệu người phải chuyển chỗ vào cuối thế kỷ này. Ủy hội sông Mekong (MRC) đã thảo luận hợp tác kỹ thuật với các chuyên gia Trung Quốc để đưa ra các nhận định, đánh giá về những thay đổi của hạ lưu sông dưới tác động của việc phát triển thủy điện. Nhưng Trung Quốc từ chối việc tham gia MRC cũng như xem xét các hướng dẫn quản lý tài nguyên của MRC. Trung Quốc mong muốn vai trò của mình chỉ dừng lại ở mức đối tác đối thoại. Một khi trở thành viên chính thức của MRC, các kế hoạch đập thủy điện của Trung Quốc sẽ bị MRC phân tích chi tiết đồng thời sức ép lên Bắc Kinh sẽ gia tăng, khiến Trung Quốc phải xét đến lợi ích của các nước còn lại trong kế hoạch của mình. Trong khi việc xây dựng đập tại Trung Quốc tiến triển theo đúng kế hoạch, các đề án tương tự tại các phần sông Mekong ở Đông Nam Á đã bị tạm dừng. Trước khi các nền kinh tế hướng xuất khẩu của châu Á bị tác động mạnh bởi khủng khoảng kinh tế toàn cầu, Campuchia, Lào, và Thái Lan đã thông báo các kế hoạch xây dựng đập tại hạ lưu sông Mekong. Hiện nay tại Lào, sông Mekong sản xuất ra được trên 3,200 MW điện. Nhưng ngay cả việc sản xuất điện này cũng không tránh được tác động của cuộc khủng hoảng. Thái Lan, khách hàng tiêu thụ điện chính tại hạ du sông Mekong đã thông báo sẽ cắt giảm đáng kể lượng điện nhập khẩu từ Lào. Mặt tích cực ở đây là chính lúc này, các nước Đông Nam Á có một khoảng lặng để nhìn nhận lại những ảnh hưởng của việc xây dựng đập trên sông Mekong đến cuộc sống của những người dân ở lưu vực sông. Tuy nhiên, không một kế hoạch quản lý sông Mekong thực sự hiệu quả nào có thể được đưa ra nếu không có sự tham gia đầy đủ của Trung Quốc. Bắc Kinh đang có ý định hội nhập kinh tế sâu sắc hơn với các nước Đông Nam Á trong đó có việc hợp tác về thương mại, đầu tư, truyền thông, vận tải, và năng lượng với các nước tiểu vùng sông Mekong. Nhưng chiến lược này có thể đem lại kết quả ngược lại sự mong đợi nếu các nước trong khu vực đưa ra kết luận rằng các đập thủy điện của Trung Quốc đang có tác động ngược đến sự phát triển của họ trong tương lai.